Een op en top Zwitsers chalet, en tegelijk Nederlands cultureel erfgoed, gekoesterd door een familie die het al ruim honderd jaar in haar bezit heeft – dat is het chalet Georges-Maurice. Over de geschiedenis van het huis, waar bekende literatoren uit de Tachtigers-kring hebben gelogeerd en op bezoek zijn geweest, schreef Ileen Montijn een boek dat werd vormgegeven door Sonja van Hamel en Piet Schreuders. Het boek is uitgegeven bij uitgeverij De Buitenkant.

Hieronder een samenvatting en beeldimpressie. Klik op de foto's om te vergroten.

De Amsterdamse huisarts en schrijver Arnold (Sam) Aletrino (1858-1916) was om gezondheidsredenen met vervroegd pensioen gegaan en wilde in Zwitserland gaan wonen. Samen met zijn vrouw Jupie koos hij in 1909 in Chernex een stuk bouwgrond uit, waar datzelfde jaar een houten chalet verrees. De eigenlijke opdrachtgeefster en eigenaresse van het huis was Jupies zuster, Clara Maria van Hamel-van Stockum. Zij noemde het huis naar haar negenjarige zoon Georges-Maurice. Haar man Anton van Hamel was in 1907 al overleden.

Het huis werd gebouwd door de firma Spring Frères, gespecialiseerd in houten chalets. Het was voorzien van de modernste snufjes: centrale verwarming, dubbele wanden en elektrische verlichting. Het inwonende dienstmeisje kon worden geroepen met een elektrisch bellensysteem. De dienstbodekamer was naast de voordeur.

Het echtpaar Aletrino krijgt regelmatig bezoek van familie en vrienden uit Nederland, onder wie bekende literatoren en kunstenaars zoals de schilder Willem Witsen met zijn vrouw en de schrijver Frederik van Eeden. Iedereen geniet van het comfortabele huis, het prachtige uitzicht op het meer van Genève en de bergen.

In het chalet schrijft Aletrino minstens twee novellen en vele boekbesprekingen voor het Tachtigers-tijdschrift De Nieuwe Gids. Ondanks zijn zwaarmoedige aard schrijft hij lange, levendige brieven – onder meer over zijn kat Pieteloet – aan vrienden en familie in het vaderland. Ook leest hij veel, met name over Napoleon, die hij hevig bewondert en over wie hij een boek voorbereidt.

Van de Eerste Wereldoorlog merken ze niet veel in Chernex, al lijdt Aletrino mee met de slachtoffers – alleen al de legerpaarden! – over wie hij leest in Zwitserse kranten. Hij is niet gezond en vecht tegen zijn morfineverslaving. In 1915 krijgt hij steeds meer last van ‘hartkrampen’ (angina pectoris). Op 17 januari 1916 sterft hij, 57 jaar oud.

Na Aletrino’s dood verhuist Jupie naar Parijs en later naar Nice, waar zij in 1935 overlijdt. Het chalet is nog steeds eigendom van haar zusje Clara Maria, ook wel ‘Pierre’ genoemd. Het wordt een vakantieverblijf voor haar en haar zoon Georges-Maurice (‘GM’), die in Parijs gaat studeren. In 1926 verhuist GM voor zijn werk bij een bank naar Polen, en vestigt zijn moeder zich weer in het chalet. Ze koopt een stuk grond erbij, zodat de tuin groter wordt en er niet in het uitzicht kan worden gebouwd.

In 1932 ontmoet GM de Zweedse Alice Sander, door hem Alex genoemd. Ze trouwen in 1932 in Montreux en vestigen zich in Polen. Ze krijgen vier kinderen: Marc, Björn, Francesca en Joost.

De desastreuze ontwikkelingen in Europa zorgen ervoor dat het hele gezin, inclusief oma Pierre en het Zweedse kindermeisje, in de zomer van 1939 in het chalet strandt. GM wil eigenlijk naar Nederland verhuizen, maar dat is vanwege de oorlogssituatie onmogelijk.

Tot begin december 1945 woont het gezin Van Hamel in Chernex. De kinderen gaan er naar school, en ze vieren Zweedse, Nederlandse en Zwitserse feesten. Ze spreken Frans met elkaar. Na de bevrijding verhuist GM met zijn gezin naar Nederland. Zijn moeder blijft nog drie jaar in Chernex wonen. Als zij in 1948 haar heup breekt, verhuist zij naar haar zoon in Utrecht, waar ze blijft wonen tot haar overlijden in 1953.

Na het vertrek van Pierre van Hamel blijft het chalet in de familie. Het wordt een geliefde, vaste vakantiebestemming voor de Van Hamels en hen die het – voor korte of langere periodes – van ze huren. Met grote zorg blijft GM erop toezien dat het zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat bewaard blijft. Die zorg nemen zijn kinderen geleidelijk van hem over.

In de jaren ’60 wordt een nieuwe generatie Van Hamel geboren, voor wie het huis vast onderdeel van hun vakanties is: in de zomer bergwandelen en zwemmen in het meer van Genève, in de winter skiën.

In 1989 overlijdt GM, in 2001 Alex. De nieuwe generatie – inmiddels met eigen kinderen – staat klaar om het stokje over te nemen. Op de jaarlijkse klussenweek wordt geschilderd, gerepareerd, getuinierd, opgeruimd en bijgepraat.

Wie nieuwsgierig is naar het verhaal van het chalet Georges-Maurice, waarin ook bekendheden opduiken als het olifantje Babar en de schilder Jan Toorop, kan er meer over lezen in het boek. Het beste plekje daarvoor is in het chalet zelf, op de veranda of in de lekkere stoel bij het raam, met adembenemend uitzicht op het meer en de Dents du Midi: de rijke historie van het huis is daar niet alleen te lezen, maar ook te voelen.

Het boek is via de de website van uitgeverij De Buitenkant te bestellen.